Arnoldus van Veggel (1809-1876)

Deze bouwmeester is geboren in Alem op 13 januari 1809 en overleed in ´s-Hertogenbosch op 2 december 1876.¹ Hij bekwaamde zich tot timmerman. Omdat er in de eerste helft van de 19de eeuw veel kerken nodig waren, zowel katholieke als gereformeerde, ging hij zich toeleggen op de bouw hiervan. Zo werkte hij als uitvoerder in 1840 onder een bouwkundig ingenieur bij de bouw van een kerk in Helvoirt. Dat was een zo genoemde waterstaatskerk omdat die onder supervisie van het Ministerie van Waterstaat gebouwd werd. Dit departement dat steeds het neoclassicisme had voorgestaan bleek na 1833 gecharmeerd van de neogotische ontwerpen van haar invloedrijke bouwmeester Arnold van Veggel. Hij had een brede belangstelling voor meerdere bouwstijlen. Eerst ontwierp hij kerken in neoclassicistische, nadien vooral in neogotische stijl.
Vanaf 1843 woonde hij in ´s-Hertogenbosch in de Hinthamerstaat, op het hoekhuis naar het steegje Achter het Vuurstaal. Dat heeft nu huisnummer 30, het huis heette Het Vuurstaal. Daar was ook zijn schoonvader J. Hulselmans gevestigd die op het perceel een smederij had.
In ´s-Hertogenbosch kennen we de volgende door Arnold van Veggel ontworpen gebouwen.

•	In 1844 bouwde hij voor de Sint Jacobusparochie een nieuwe kerk aan de Hinthamerstraat met een achtkantige koepel. Dat gebeurde toen Petrus Kemps pastoor was. Alleen het priesterkoor van de vorige kerk op die locatie, waarvan verder niets bekend is, bleef behouden. Het werd een kerk die in de zogenaamde waterstaatsstijl werd opgetrokken en op 9 oktober 1846 door Mgr. J. Zwijsen werd geconsacreerd. Het gebouw heeft er ruim 60 jaar gestaan, tot 1905. Toen bouwde Pastoor Prinsen de huidige koepelkerk van Jan Stuyt en Joseph Cuypers op die locatie, het huidige Jeroen Bosch Art Center.
•	In 1847 kwam de Waalse kerk tot stand in de Verwersstraat 49. Deze zaalkerk is gebouwd in neogotische stijl. Hij maakt deel uit van een aaneengesloten gevelfront. Kenmerkend voor het interieur zijn de graatgewelven in stuc en de ijzeren venstertraceringen. De inrichting bestaat uit vaste banken met gietijzeren armleuningen en enkele houten banken met traceringen en baldakijnen. Verder is een rijk gesneden eiken preekstoel uit omstreeks 1550 aanwezig, afkomstig uit de middeleeuwse Sint Pieterskerk die in 1645 gesloopt moest worden. De Lutheranen kochten deze Waalse kerk in 1956 en sindsdien wordt het gebouw de Evangelisch-Lutherse kerk genoemd. Sinds 1996 is het Brabants Monumentenfonds de eigenaar. Het kerkgebouw werd een aantal jaren de thuisbasis van het koor Cappella Pratensis en wordt nu gebruikt voor lezingen, muziekuitvoeringen e.d.
•	Het Redemptoristenklooster in de Tweede Nieuwstraat (sinds 1890: St. Josephstraat) ontwierp hij in 1854/´55, in neoclassicistische stijl met gotische details. Na 1971 werden er woningen in gerealiseerd.
•	Twee jaar later bouwde Van Veggel voor de Redemptoristen de rijk uitgevoerde Sint Josephkerk in neogotische stijl, naast hun klooster. Hij heeft hiermee een der meest aantrekkelijke kerken in het bisdom ontworpen. Na de Tweede Wereldoorlog was er enig herstel nodig. De kwetsbare voorgevel, met de vele pinakels, wimbergen en kruisbloemen, had altijd al veel onderhoud gevergd en werd nu gerenoveerd: de gehele pui werd door de architect A. Rats in 1949 sterk vereenvoudigd. De leien op het dak werden vervangen door dakpannen en in 1960 werd het hoge vieringtorentje gesloopt en vervangen door een symbolisch open dakruitertje van hout naar een ontwerp van architect H. v.d. Vrede. De Redemptoristenkerk heeft sinds 1971, toen de Redemptoristen uit de stad vertrokken, een andere bestemming gekregen, nl. van congreszaal in het partycentrum ´Orangerie´.
•	Verder maakte Van Veggel het bestek voor een zeer voornaam woonhuis, in neoclassicistische stijl met een grote inrijpoort, in de Peperstraat 14/16. De opdrachtgever in 1847 was bankier Henricus Johannes van Lanschot (1797-1887). Later kwam er zijn neef te wonen, Henricus, Ferdinandus, Maria van Lanschot die burgemeester was van 1880 tot zijn dood in 1883. Diens zoon mr. Frans Johan van Lanschot (1875-1949) die burgemeester was van 1917 tot 1941 was de laatste uit de familie van Lanschot die het huis bewoonde. Het huis heeft een gigantisch trappenhuis midden in de woning, een inhoud van 4000 kuub en de voorgevel is 17 meter breed.
•	Van Veggel tekende voor het bestek ten behoeve van een groots bouwplan, na eerdere bouwactiviteiten van 1838, voor een uitbreiding van het geneeskundig gesticht Reinier van Arkel. De huidige bakstenen zijgevel in de Sint Jacobstraat met een poort met pilasters en fronton zijn nog te zien. Ook de bebouwing rond binnenplaatsen werd door Arnold van Veggel getekend en werd in de jaren 1845-1848 uitgevoerd door drie aannemers. Met een kapel voor katholieken en een lokaal voor de protestantse eredienst. Het gesticht was in 1848 zodanig veranderd en ingericht overeenkomstig wetenschappelijke denkbeelden over geesteszieken en hun behandeling dat het de Regenten van het gesticht veel voldoening gaf: de lijdende mens was ermee geholpen. Deze verbouwing en verbetering is mede tot stand gekomen naar aanleiding van de adviezen van de inspecteurs der Gestichten voor Krankzinnigen en van de nieuwe geneesheer van het gesticht dr. H. Rapmund. Van Veggels uitbreidingen vormden het begin van veel latere nieuwbouwplannen. De volgende aanpassing kwam er al na vier jaar.

Buiten ´s-Hertogenbosch ontwierp Arnold van Veggel de volgende gebouwen:

-	De neoclassicistische Sint Servatiuskerk in Erp (1844), de intieme hervormde kerk in Helmond (1848), sinds 1963 heeft die een mooie herbestemming gekregen als kantoor.
-	In Aarle-Rixtel ontwierp hij een Hervormd Waterstaatskerkje dat al in 1873 gesloopt moest worden. (De katholieke O.L. Vrouwe Presentatie uit 1846 is niet van Van Veggel, maar dit prachtige bouwwerkje is van Waterstaatsingenieur E.C.B. Ridder van Rappard).
-	In 1848 bouwde Van Veggel een neogotische kerk in Berghem. Daartoe werd de Middeleeuwse kerk afgebroken, maar het onderste deel van de laatgotische toren bleef staan en werd opgehoogd. In 1895 verwoestte een brand de kerk grotendeels en heeft architect W. Th. Van Aalst een nieuwe neogotische Willibrorduskerk getekend en gebouwd.
-	Aan het eind van zijn leven ontwierp Van Veggel de neogotische St. Hubertuskerk van Alem, uit 1874.
-	Het knusse oude raadhuis van Udenhout uit 1850 is door hem getekend, er kwam in 1973 een uitbreiding van Jos. Bedaux aan de achterzijde.
-	Dan is er nog het landhuis ´De Schaffelaar´ in Barneveld uit 1853. Het prachtig opgeknapte gebouw is in neogotische trant gebouwd en dit ´kasteel´ wordt vanaf 2010 verhuurd voor het houden van partijen.